Starożytny Egipt

PONIŻSZA TREŚĆ POCHODZI Z MOICH PRYWATNYCH MATERIAŁÓW, JEST ZGODNA Z PROGRAMEM NAUCZANIA, NIE STANOWI NAUKOWEGO OPRACOWANIA WYBRANEGO TEMATU, A SYNTETYCZNĄ NOTATKĘ.

Chronologia

• Okres predynastyczny do 3100 p.n.e
• Okres wczesnodynastyczny do 2700 p.n.e
• Stare państwo do 2180 p.n.e
• Pierwszy okres przejściowy do 2130 p.n.e
• Średnie państwo do 1800 p.n.e
• Drugi okres przejściowy do 1570 p.n.e
• Nowe państwo do 1085 p.n.e
• Trzeci okres przejściowy do 660 p.n.e
• Późne państwo do 330 p.n.e
• Epoka grecka do 30 p.n.e
• Okres rzymski

KANON W STAROŻYTNYM EGIPCIE
(w sztuce) prawidło, wzorzec, przepis, miara, reguła, konwencja, zasady kompozycji; kanon warunkował istnienie Egipcjan, nazywali to maat

KANON W ARCHITEKTURZE

• schematy odpowiadające potrzebom rytualnym
• w okresie starego państwa budowano piramidy
• kanon świątyń, który wyrażał się układem i rozmieszczeniem poszczególnych pomieszczeń

IMHOTEP

architekt uznany za boga już za życia, był jego kult

KAMIEŃ Z ROSETTY

stela pokryta hieroglifami i pismem demotycznym, dzięki któremu rozszyfrowano hieroglify; odkryta podczas wypraw Napoleona, obecnie znajduje się w Muzeum Brytyjskim w Londynie

PALETA NARMERA

predynastyczna paleta przedstawiająca króla pokonującego wroga, w tle sługa niesie sandały, będące symbolem dobrobytu; Narmer zjednoczył Dolny i Górny Egipt; paleta służyła do wykonywania makijażu sakralnego (władcy i kapłanów)

BOGINI HATHOR
opiekunka ogniska domowego i miłości

NECHACHA 
bicz

HEKAT
berło

Ewolucja piramid, grobowców faraonów:

• mastaba
• schodkowa
• romboidalna
• ostrosłupowa

Bardzo często wokół piramid znajdowały się mastaby żon władców, książąt oraz dostojników (np. piramida Mykerinosa). Wokół piramid budowano okręgi sakralne.

NOMY

województwa

RAMASSEUM

dolna świątynia Ramzesa II

Świątynie budowano blisko Nilu. Od rzeki do świątyni prowadziła aleja sfinksów, za która zaczynała się wielka brama, potężny mur - pylony. Dostęp do poszczególnych części świątyni mieli nieliczni. Do sanktuarium wchodził tylko faraon i kapłani. 

Najpierw był relief, dopiero w okresie średniego państwa malarstwo usamodzielniło się. Częściej stosowano relief wklęsły (czasem polichromowany), niż wypukły (nieznacznie wystający poza tło). Im ważniejsze figury powstawały, tym trwalszych materiałów używano, np. bazaltu i diorytu. 

USZEBTI

z egipskiego "uszebt" - opiekować się

Świątynia Hatszepsut (w Dolinie Królów), najsłynniejszej kobiety obok Kleopatry, wykuta w ścianie skalnej, z rampami i rzędami kolumn.

Kanon w rzeźbie

• typizacja, odrębny sposób przedstawiania ludzi, indywidualizacja
• hierarchizacja: bogowie i władcy → dwór i dostojnicy → ludzie pracy

Typy przedstawień

• pozycja wykroczna
• pozycja siedząca, na tronie
• ofiarnik

Pięciokomorowy grobowiec Tutenchamona w Dolinie Królów jest świetnie wyposażony. Sam sarkofag jest wielowarstwowy, pokryty złotem i drogocennymi kamieniami. Znaleziono tam kilkadziesiąt figurek Uszebti. Mumia faraona leżała w trzech drewnianych pozłacanych trumnach, w kolejnej szczerozłotej, i w złotej masce. 

Malarstwo

• wyrazisty czarny kontur
• wypełnienie kolorem
• rytmiczne
• schematyczne
• kanon

MŁOTKOWANIE TWARZY

osób zmarłych, którym źle życzono, aby zabrać im życie pozagrobowe; wierzono, że wizerunek zawiera duszę

POLOWANIE NA PTACTWO

oznaczało walkę z demonami, które symbolizują ptaki, zmarły musi je zwalczyć


Ubiór:

• dominuje len
• stroje w większości drapowane i wiązane - prostokąt jest punktem wyjścia
• pod koniec Nowego Państwa pojawiają się stroje szyte
• stroje były przewiewne, luźne, jedynie przepaska męska była obcisła
• tkaniny były drogie i luksusowe dlatego biedniejsi Egipcjanie przez cały czas nosili krótsze spódniczki - wyrózniały je rodzaj wiązania i drapowania w pasie
• kołnierzowy naszyjnik był atrybutem rodziny królewskiej
• kobiety nosiły suknie na szelkach (rulon z płótna)
• nemes - chusta królewska na głowie faraona była płócnienna i drapowana
• kalasiris - strój wiązany
• bogowie i śmiertelnicy nosili podobne stroje - różniły się np. biżuterią