Starożytna Grecja

PONIŻSZA TREŚĆ POCHODZI Z MOICH PRYWATNYCH MATERIAŁÓW, JEST ZGODNA Z PROGRAMEM NAUCZANIA, NIE STANOWI NAUKOWEGO OPRACOWANIA WYBRANEGO TEMATU, A SYNTETYCZNĄ NOTATKĘ.

• okres archaiczny XII - VI pne
• okres klasyczny VI - III pne
• okres hellenistyczny III - II pne

V w pne → Złoty Wiek → Ateny

4 style malarstwa wazowego:

→ geometryczny

     MEANDER

     geometryczny ornament złożony z powtarzających się układów linii załamanych wielokrotnie pod kątem prostym

→ orientalizujące (nawiązujące do kultur Egiptu i Mezopotamii - Wschodu)

→ czarnofigurowe 

     FIRNIS

     barwnik, który po wypaleniu przybierał czarny kolor (składał się z tlenków żelaza)

→ czerwonofigurowe (większa swoboda w malowaniu postaci, więcej szczegółów)

Malarstwo wazowe rozwinęło się w okresie archaicznym.

Miasta Greckie łączyły:

→ religia

→ język

→ święta ogólnogreckie

→ zawody sportowe

PANATENAJE

(pan = wszech) święto ku czci Ateny

ARCHITEKTURA

początki to małe drewniane świątynie, w XII wieku pojawiają się kamienne; świątynie polichromowano, dominującymi kolorami były czerwony i niebieski. 

PORZĄDEK

nazywanie wszystkiego, poszukiwanie ładu i harmonii, nic przypadkowego; to nie tylko dekoracje, ale i proporcje

Porządki:

→ dorycki (okres archaiczny)

     jest ważniejszy od pozostałych, bardziej dostojny i szlachetny, powstawały w nim największe świątynie, utożsamiane są z pierwiastkiem męskim

→ joński (okres archaiczny)

     jest smuklejszy od doryckiego, kanelury są głębsze i węższe, z wygładzonymi i delikatnymi krawędziami, utożsamiany z pierwiastkiem żeńskim; w porównaniu do doryckiego ma bazę, echinus z wolutami, cienki abakus, architraw podzielony na trzy części i ciągły fryz z reliefem

→ koryncki (okres klasyczny, rozkwit w okresie hellenistycznym)

     różni się od jońskiego głowicą z liśćmi akantu, proporcjami, dzięki którym świątynie są wyższe

ENTHASIS

zwężenie kolumny w 2/3 jej wysokości, aby wywołać złudzenie optyczne

CELLA

ściany wewnętrzne, część główna

TOLLOS

kolumny

PERYSTAZA

kolumnada

KWADRYGA

rydwan z czterema końmi

RZEŹBA

Okres archaiczny:

• figuralna
• statyczna
• frontalna
• sztywna, na baczność
• w rozkroku, ręce przy tułowiu
• prawidłowe proporcje
• uproszczona
• schematyczna
• brak emocji
• uśmiech archaiczny
• konwencjonalna fryzura
• marmurowa
• polichromowana

KORY

młode kobiety ubrane w peplos (prostokątną szatę przewiązaną w pasie), chiton (spinany na ramieniu) i himation (wierzchnią suknię)

KUROSI

młodzi, nadzy mężczyźni w stylu orantów, często naturalnej wielkości lub więksi

Metoda wosku traconego

wykonuje się woskowy prototyp, okłada gipsem, usuwa wosk, do pustej formy wlewa płynny metal, rozbija gips, przedmiot poddaje się szlifowaniu

Rzeźba architektoniczna

przyczółki świątyni (w porządku doryckim) Ateny Afai na wyspie Eginie, przedstawiające bitw; są zdynamizowane, a jednocześnie podporządkowane budowie przyczółka

Okres klasyczny:

• figuralna
• statyczna
• frontalna
• kontrapost
• kanon proporcji (matematyczno-mimetyczny autorstwa Polikleta)
• idealizacja
• wierne ukazanie anatomii
• brak emocji, spokój
• heroizacja
• odlewy z brązu
• precyzyjny modelunek form

KONTRAPOST

→ swobodna postawa

→ skosy w ramionach i biodrach

→ ciężar oparty na jednej nodze, druga odciążona, ugięta

Okres klasyczny dzielimy na:

⟶ wczesnoklasyczny V w, Fidiasz, Poliklet, Myron

⟶ późnoklasyczny IV w, Lizyp, Skopas, Praksyteles

Okres hellenistyczny:

• dynamika
• wieloosiowość
• wieloplanowość
• patos, emocje
• ruch

Malarze greccy:

→ Zeuksis i Parazjas (Zeuksis namalował winogrono tak realistycznie, że przyleciały do niego ptaki, natomiast Parazjar kurtynę tak, że Zeuksis nakazał mu odsłonić obraz)

→ Apellos i Protecjenes (rywalizowali o najcieńszą linię)