Starożytny Rzym

PONIŻSZA TREŚĆ POCHODZI Z MOICH PRYWATNYCH MATERIAŁÓW, JEST ZGODNA Z PROGRAMEM NAUCZANIA, NIE STANOWI NAUKOWEGO OPRACOWANIA WYBRANEGO TEMATU, A SYNTETYCZNĄ NOTATKĘ.

753 pne założenie Rzymu

VI - 509 pne Królestwo

509 pne - 27 ne Republika

27 - V ne Cesarstwo

IV/III pne - V ne Późny antyk

395 ne podział cesarstwa

476 ne upadek Zachodniego

1450 ne upadek Wschodniego

Dynastie:

↘ Julijsko-Klaudyjska

↘ Flawiusze

↘ Antonini

↘ Sewerowie

↘ Cesarze żołnierscy

Główną siłą składową sztuki rzymskiej jest sztuka grecka. Sztukę tworzono głównie na zamówienie państwa. społeczne. Myślenie historyczne determinuje formę i treść. 

ARCHITEKTURA

Materiały:

→ wapień

→ marmur

→ tufy (lekkie wulkaniczne skały) - drążono w nich grobowce

→ pozzolana (pył, popiół, któy pod wpływem wody tężeje do betonu)

→ tynk

METODA SZALUNKU

wlewano zaprawę między deski, po czym je zdejmowano - tworzono tak łuki, sklepienia i mosty

CEGŁA RZYMSKA

duża kwadratowa płyta o boku 40 lub 60 cm i grubości 4 cm

Konstrukcje:

→ łuk - kamienie układano na drewnianych półkach, które wyjmowano po zaschnięciu zaprawy 

→ kolumny - stanowiły element nie tylko konstrukcyjny, ale także dekoracyjny, usunięto kanelury / żłobkowanie

    STYL KOMPOZYTOWY

    styl joński (woluty z każdej strony) + styl koryncki 

    STYL TOSKAŃSKI

    styl dorycki + baza

    Rzymianie rezygnują z porządku dla stylu. 

    PILASTER

    półkolumna

→ sklepienia:

    ↪ kolebkowe

    ↪ krzyżowe

    ↪ kopuła

Domy i miasta:

→ ulice przecinają się prostopadle

→ prostokątne działki 

→ ulice wykładane płytkowaniem, w miejscu przejścia dla pieszych było ono wyższe

→ pojazdy przejeżdżały dzięki odpowiedniemu rozstawowi kół

Domy:

↪ prostokątne

↪ centrum to niezadaszone atrium | complurium, przez które deszcz wpadał do basenu | implurium

↪ wokół atrium były pokoje, tabilinium - dzisiejszy salon

↪ w większych domach był otoczony kolumnami ogród - perystyl

Wille:

↪ ich rozkwit nastąpił w okresie republikańskim

↪ atrium, perystyl, otwarte portyki i tarasy

↪ budynek wolnostojący, bez regularnego kształtu 

↪ poza miastem, przy lesie

Domy miejskie:

↪ letnie i zimowe - górne piętra zimowe, dolne letnie

↪ rzeźby w perystylu

↪ rośliny w drzwiach

Budynki użyteczności publicznej:

→ termy:

    ↪ złożone z wielu pomieszczeń

    ↪ miejsce spotkań

    ↪ wspólne szatnie, rozdzielane na płcie w odpowiednich porach

    ↪ ogrzewanie przez wtłaczanie powietrza we wnęki

    ↪ termy cesarskie budowano na tym samym planie, co miejskie, jednak były znacznie większe

    ↪ baseny - zimna i ciepła woda

→ biblioteki

→ bazyliki

    ↪ budowle sakralne / pojęcie architektoniczne

    ↪ pierwotnie targowiska i miejsce sądów

    ↪ podział na 2 typy: pompejańska bez absydy i późniejsza z absydą

    ↪ słowo wywodzi się z greki i oznacza "portyk królewski"

    ↪ pierwotnie targowiska i miejsce sądów

    ↪ podział na 2 typy: pompejańska bez absydy i późniejsza z absydą

    ↪ nawa główna, niższe nawy boczne rozkładają ciężar dachu, dużo okien, sklepienia, nawy tworzą kolumnady

    ABSYDA

    półokrągła nisza, wnęka, miejsce wyróżnione z tronem sędziego, później było tam prezbiterium

→ akwedukty 

     ↪ rury w formie kolebek

     ↪ zaokrąglone, by nie zbierał się brud

     

     AKANA

     połączone łuki

→ teatry

     ↪ amfiteatry (gladiatorzy, zwierzęta, bitwy morskie)

     ↪ cyrki (wyścigi rydwanów)

→ pomniki cesarskie

     ↪ łuk triumfalny

     ↪ kolumna cesarska

→ Forum Romanum - miejsce spotkań, termy, pomniki, świątynie, budowle propagandowe

Architektura sakralna:

→ świątynie budowano w samym centrum miasta, miały charakter frontalny i jedno wejście

Ubiór w okresie starozytnego Rzymu:

• toga - długi kawałek materiału układany w drapowane stroje bez szwów; wykonane z wełny, zwykle noszone na tunice (początkowo był to strój przeznaczony dla obywateli rzymskich)
• toga picta - kolorowa, pokazująca stanowisko osoby ją noszącej
• toga virillis
• toga preteksta 
• tunika - zszywana z 2 części (przód i tył); różne długości, zazwyczaj do kolan, często noszona pod zbroją
• tebenna - strój etruski, znacznie krótszy od togi, dla której stanowi pierwowzór
• konfabulata - rodzaj draperii, przewiązanie  na krzyż 
• chiton - tunika ze starożytnej Grecji
• stola - suknia upięta na ramionach, spinana w talii - mniej obfita, niż chitony greckie 
• palla - długi szal nakładany na stolę, w czasach chrześcijańskich była obszerna, zasłaniała włosy
• chlamys - peleryna ze starozytnej Grecji 
• rzymianki - sandały z rzemieni