Rzeźba i malarstwo gotyckie | Gotyk w Polsce

PONIŻSZA TREŚĆ POCHODZI Z MOICH PRYWATNYCH MATERIAŁÓW, JEST ZGODNA Z PROGRAMEM NAUCZANIA, NIE STANOWI NAUKOWEGO OPRACOWANIA WYBRANEGO TEMATU, A SYNTETYCZNĄ NOTATKĘ.

RZEŹBA 

Głównie tematyka religijna, Stary i Nowy Testament, początki w 1370/80 roku.

Podział ze względu na przeznaczenie:

↳ architektoniczna

   → pełna

   → relief

↳ obrazowa

   → nastawa

   → retabulum

   → poliptyk

   → predella

↳ dewocyjna

   → drewno

   → kamień

↳ sepulkralna

   → nagrobki

Nurty rzeźby gotyckiej:

• dolorystyczny | mistyczny XIV
• międzynarodowy | piękny | miękki XV
• szat łamanych połowa XV

STYL MIĘDZYNARODOWY | PIĘKNY | MIĘKKI

powrót do cielesności, rzeczywistości, miękkie obficie drapowane szaty, napęczniałe formy, mięsiste szaty. realizm + dorosłość = idealizacja.

Czynniki upowszechnienia:

• częste kontakty między dworami
• rozwinięty eksport
• osłabione przywiązanie artystów do terenu i mecenatu
• podróże artystów za zleceniami
• początki handlu dziełami sztuki

Cechy:

• miękko spływające szaty
• wytworne, zmanierowane gesty
• obfite ornamenty
• zainteresowanie naturą
• precyzja

Przedstawiciele:

• Claus Sluter
• Piotr Parler
• rodzina Pisano
• bracia Limburg

LEKTORIAT

przegroda oddzielająca duchowieństwo od wiernych, między prezbiterium i nawą główną

STYL MISTYCZNY | DOLORYSTYCZNY

Cechy:

• odcieleśnienie
• wyolbrzymienia, deformacje
• pełna wyrazu mimika
• szczegółowość

PERIZORIUM

opaska na biodrach Jezusa

DEVOTIO MODERNA

nowa pobożność, ruch w XIV-XV w

COMPASIO

współcierpienie

STYL SZAT ŁAMANYCH

Cechy Wita Stwosza:

• realizm, weryzm postaci
• analiza anatomiczna
• ekspresja
• dynamizm
• późny gotyk
• szaty łamane, ozdobne draperie pełne ruchu
• dekoracyjność w detalach architektonicznych

GMERK

znak, sygnatura

APOKRYF

księga niezaliczana do kanonu świętych

OŁTARZ SZAFIASTY

forma nastawy ołtarzowej - retabulum, często stawiana na predelli - podstawie (drewnianej skrzyni)

MALARSTWO

1. witrażowe (malarstwo monumentalne)
2. miniaturowe (iluminatorstwo na pergaminie)
3. tablicowe (na drewnianej desce lub płycie z innego materiału)
4. ścienne (fresk)

Techniki graficzne:

• miedzioryt
• drzeworyt

Bardzo bogate godzinki księcia de Berry (bracia Limburg, 1410-16):

• styczeń - bankiet
• luty - chata z kobietami i mężczyzną
• marzec - orka i zasiew
• kwiecień - scena dworska, zaręczyny
• maj - wyprawa do lasu po gałęzie
• czerwiec - zasiew
• lipiec - zasiew
• sierpień - scena dworska, kąpiel
• wrzesień - zbiór winogron
• październik - zasiew pól
• listopad po śmierci braci
• grudzień po śmierci braci

GOTYK W POLSCE

Charakterystyczne dla gotyku północnego trójkątne schodkowe fasady, kubiczność brył i brak ażurowości.

Cechy:

• kubiczny
• ciężki
• ceglany
• małe okna
• skarpy
• regionalizm
• sklepienie krzyżowo-żebrowe
• filary-skarpy
• brak dekoracji rzeźbiarskiej na zewnątrz
• hale
• sklepienie piastowskie (zawsze kończy element

Ubiór w okresie gotyku:

• suknia spodnia z waskimi rękawami 
• suknia wierzchnia 
• lekko wycięty, dekolt w kształcie łódki
• suknie przy ciele
• surkot - płaszcz 
• purpura, ciemna zieleń, indygo